Page 62 - Литература 6 кылаас 2 чааhа

Чүөчээски үөһэ, тиит мутугуттан тутуһан олордо. Отучча
хаамыы холобурдаах сиргэ тиийэн баран, эһэ ойуур орто-
тугар киирэн, тиит диэки бастанан, сытан кэбистэ.

Бу курдук бу түүнү быһа хаайда. Сарсыарда, Түргэни
букатын чугаһаппакка эрэ, кэлэн тииккэ ыстанан тахсан,
соҕотохто хатана түстэ. Онтон дьэ бокуойа суох өрө хар-
баан тахсан истэ. Тиит биир кэм салыбырас, эйэҥэлэс
буолла. Чүөчээски төрүт сэрэнэн олорор этэ, онон кыһам-
мата. Хата, ырбаахытын, сонун соҕотохто уста биэрдэ.
Онтон ботуоҥкатын, бэргэһэтин, былаатын, туох баарын
бүтүннүүтүн сонугар эрийэн баран, бэлэмнэнэн олордо.
Эһэ тахсан истэ, адьас чугаһаата, онтон биирдэ мутук
быыһынан сирэйэ бу мэрбэс гына түстэ. Онуоха Чүөчээс-
ки, сарылыы түһэн баран, бии таҥаһы эһэ сирэйигэр
быраҕан саайда. Эһэ, икки ытыһа сарбас, бэлэһэ кытар
гынарга дылы гынан баран, аллара диэки элэс гынан хаал-
ла. Балай эрэ буолан баран, тыаһа сиргэ тиийэн күс гына
түстэ, сүрдээх куһаҕан баҕайытык ыҥыранарга дылы гын-
на уонна, иккитэ-үстэ «ык-ык» диэн баран, им-ньим баран
хаалла. Чүөчээски көрө сатаата да көрбөтө, арай Түргэнин
саҥатын иһиллээбитэ — уруккутун курдук үрбэт, хайдах
эрэ ытыра-ытыра мамыктыырга дылы гынар быһыылаах.
Онтон ылы-чып баран хаалла. Онуоха көрбүтэ, ыта бии
эһэ сыппыт ойуурун аттыгар тиийэн, кини диэки ньы-
лайа-ньылайа «моҥ-моҥ» дии-дии, сырбаҥныы, эккэлии
сылдьар эбит.

Чүөчээски дьэ үөрдэ. Ити аата, Түргэн чахчы «түс»
диир, «кыайдыбыт» диир. Ол иһин «моҥ» диир, ол иһин
үҥкүүлүүр, сырбаҥныыр. Иччитэ даҕаны кинини өр күүт-
тэрбэтэ. Түһэн истэ. Тиит аллараа мутуктарыгар тиийэн
баран көөртө — эһэтэ тииттэн балтараа саһаан холобур-
даах сиргэ, түөрт атаҕын тыылыы тэбэн баран, үллэн сы-
тар эбит. Маны Чүөчээски тохтоон өр көрдө: «Кубулунан
сытара буолаарай» дии санаата. Мутук ылан, мутугунан
быраҕаттаата. Эһэтэ кыһаммата. Онтон быһыччатын ылан,
быһыччатынан бырахта. Быһаҕа тиийэн хап-сабар хата-
на түстэ. Эһэтэ эмиэ кыһаммата. Инньэ гынарын кытта,
Чүөчээски дьэ түһэ эккирээтэ. Дьэ доҕоор, Түргэн үөрүүтү-

62