Page 27 - Литература 7 кылаас 1 чааhа
P. 27
тар. Онон туохха да бас бэриммэт, тугу да тулуппат, бары со-
куоннары утарар дьиҥнээх оруспуойунан аахпыттар. Ол курдук
кинини, ыарахан буруйунан буруйдаан, хара остуолбаҕа туруо-
ран баран, уон биэс охсууга уураах таһаарбыттар.
Хара остуолбаҕа туруоруу диэн оччотооҕуга буолар эбит:
саамай улахан буруйдаахтары, дьиҥнээх ороспуонньуктары
суут уурааҕынан буруйдуур сир, киһи мунньустар баһаарын ор-
тотугар алын өттө хамсаабат атахтаах туруору турар хаптаһын.
Ол хаптаһыҥҥа, киһини иннинэн умса быанан кэлгийэн баран,
кылбаччы сыгынньахтаан туруоран, палач быалаах кымньыынан
таһыйар, хас охсууга ууруллубутунан ааҕан. Ол курдук буруй-
даан баран, сыылкаҕа ыыталлар; сороҕу ыыппаттар, дойдутугар
хааллараллар. Ол хаалбыт да киһи бүтүн үйэтин тухары аатын,
чиэһин сүтэрэр. Киһи курдук санаммат, көрүллүбэт.
Үөһэ этиллибит уураах олоххо киириэн иннинэ Манчаары
түрмэттэн куотан, күрээн хаалбыт. Ол саас устатын тухары
Манчаары, ханна да барбыта биллибэккэ, сүтэн хаалбыт. II Мө-
ҥүрүөн сиригэр, Хаппырыын Көрдүгэнэ диэн сиргэ, тыаҕа са-
һан олорбут. Онно Уот Сирэй Борукуоппай уонна атын да кыра
дьон куруутун ас таһан аһаппыттар. Ол курдук сааһаабыт. Суут-
таан баран быраабаларыгар ыйаах тарҕаммыт: «Манчаары түр-
мэттэн куотта, кинини ханна көрөҕүт, булаҕыт да, тутан киллэрэ
охсуҥ», — диэн. Быраабалар нэһилиэктэргэ (родовой управле-
ниеларга) соруур ыыталаабыттар, Манчаарыны булан тутарга.
Ол курдук Манчаары күрээбит сураҕа иһиллэрин кытары, он-
но-манна сүөһү сүппүтүнэн, ампаардар алдьаммытынан бар-
быттар. Оннук элбэх уоруу барыта Манчаары үлэтэ буолбат
эбит: кини хаайыыттан куоппут сураҕынан туһанан, үксүн атын
дьон оҥороллоро үһү.
Күһүнүгэр тиийэн, маҥнайгы хаар түспүтүн кэннэ, Дмитриев
Иван Гаврилович сэһэнинэн, кини эһэтэ Чыычаах Уйбаан диэн
киһи Манчаарыны тыаҕа көрсүбүт, Ыарҕа диэн сир тыатыгар.
Онно Манчаары эппит:
— Эн, Чыычаах Уйбаан, миигин көрсүбүккүн кимиэхэ да
этимэ, мин эһиэхэ, кыра дьоҥҥо, туох да куһаҕаны оҥорботох
киһибин, кэнники да оҥорбот киһибин.
— Ээ, суох, тоҕо эттэмий?! Кимиэхэ да этиэм суоҕа, эн сыл-
дьарыҥ миэхэ туох буолуой, — диэбит.
27
