Page 31 - Литература 7 кылаас 1 чааhа
P. 31
булуохалаах, нөҥүө өттүнэн хаспахтаах, онно үөрбэ тимирдээх
эбит. Кинилэр, тыаһаабатарбыт, биллэрбэтэрбит ханнык диэн,
били быаларын, аҥаар уһугар ыарата тааһы баайан баран, ол-
буор үрдүгэр тимиргэ кыбыта быраҕаллар. Ол кэнниттэн тоҥу-
һа: «Эн урут ыстан», — диир.
Манчаары, быа аҥаар уһугуттан харбаат, илиитинэн тар-
дыһан, олбуор үрдүгэр баар буола туһэр. Олбуор нөҥүө өттү-
гэр, үөрбэни үрдүнэн кыайан ойбокко, атаҕын уллуҥаҕын тэлэ
көтөн кэбиһэр. Оттон тоҥуһа кыанар баҕайы киһи эбит, кини
«тэп» гына ойон кэбиһэр.
Хаайыы олбуорун кэтэх өттүнэн туруору хайаны дабайаллар.
Манчаары нэһиилэ, күүһэ эстэн, сүһүөҕэ ууллан, хайа оройун
булар. Ол курдук баран иһэллэр. Аара сороҕор бултаан, арды-
гар сүөһү өлөрөн айанныыллар.
Тоҥуһа хараҕын солбуһуннара утуйар киһи буолан биэрэр.
Биир хараҕа симнэҕинэ, иккиһэ көрө сытар буолара үһү. Ки-
нилэр хас да хонукка айаннаан, өрүс баһыгар тиийэн кэлэл-
лэр. Манчаары иһигэр дойду-сир чугаһаатаҕына бу киһи мии-
гин өлөрөрө буолуо дии саныыр. Хардарыта бэйэ-бэйэлэриттэн
дьиксинэллэр.
Дьэ, биирдэ тоҥуһа икки хараҕын симэн утуйар. Манчаа-
ры, киһим утуйдаҕа буолуо диэн, сэрэнэн-сэрэнэн, үөмэн тии-
йэн, хататын уонна чохороон сүгэтин ылар да, атахха биллэрэр.
Манчаары тохтообут сириттэн ырааппакка эрэ болбукта анны-
гар киирэн саһан хаалар.
Утаакы буолбат, Манчаары саһа сытар болбуктатын үрдү-
нэн: «Хара түөкүн хайа үөдэҥҥэ барбытай?!» — дии-дии, талах
кымньыынан кыһыгыратар курдук сүүрэн ааспыт. Тоҥус атаҕы-
нан аар-саарга аатырбыт киһи үһү.
Манчаары, киһитэ барбыта ырааппытын кэннэ, туран болуот
охсунан ол үрдүгэр сылбаҕынан хахха оҥостон, өрүс сүнньүнэн
таҥнары устан кэлбитэ үһү. Ол кэлэн Арыылаахха тиийэн, умса
түһэн сытан, буорун сыллаабыта үһү.
Норуот ырыаһыта Н.И. Степанов кэпсээбитэ,
Мэҥэ Хаҥалас
31
