Page 34 - Литература 7 кылаас 1 чааhа
P. 34
Сирим-уотум туһунан
Өндөл халлаан өрөһөтүгэр
Өрө үтэн тахсыбыт
Үтүөкэн Уралым туһунан!
АЙЫМНЬЫ ТҮҺҮЛГЭТЭ
«Кунай хотуурдаах» үһүйээни булан ааҕыҥ.
ОЛОҤХО
Олоҥхо — саха омугу сомоҕолуур, туругурдар улуу айым-
ньыбыт. Үөһээ дойдуга олорор Үрүҥ Айыы Тойон айыы айма-
ҕын харыстыырга дьулуһуутун, айыы бухатыыра дьонун-сэргэ-
тин туһугар охсуһуутун, кыраҕа-кыаммакка кыһамньытын, сыр-
дыгы, кэрэни эрэ түстүүрүн көрдөрөр героическай эпоспыт.
Олоҥхо — атын омуктар биһирэбиллэрин, сөҕүүлэрин ылар
уус-уран айыы. Анаан үөрэппит чинчийээчилэр билинэллэри-
нэн, киһи аймах бастыҥ сыаннастарын туругурдар дириҥ эҥ-
сиилээх көрүүлээх, уус-уран тыл сүмэтин, ойуулуур-дьүһүннүүр
бары кыаҕын оонньотон суруллубут олоҥхобут аан дойду но-
руоттарын чулуу эпостарын кэккэтин хаҥатар, байытар айым-
ньы буолар. Нууччалыы тылбаастаабыт Владимир Державин:
«Эһиги, сахалар, наһаа сэмэй дьоҥҥут, ол иһин эһиги култуу-
раҕытын, литератураҕытын билээччи адьас аҕыйах. Олоҥхоҕут
дьиҥэр «Хотугу дойду Одиссеята» буолар. Мин 12 сыл тылбаас-
таатым. Үлэлиир кэммэр Ойуунускай өйүн-талаанын сөхтүм», —
диэн бэлиэтээбитэ сурукка киирэ сылдьар. 2015 сыллаахха
М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай универ-
ситет иһинэн тэриллибит Олоҥхо института «Дьулуруйар Ньур-
гун Боотур» олоҥхону аангылыйа тылыгар тылбаастатан, аан
дойду бөдөҥ эпостарын ортотугар бастыҥ миэстэҕэ таһаарда.
Бүгүн саха норуота олоҥхотун тула түмсэр, киниэхэ сү-
гүрүйэр, олоҕор тыын суолталаах санаалары киниттэн сомсор.
Эһиги олоҥхо дойдутун оҕото буолаҥҥыт, улуу айымньыбы-
тын ааҕаҕыт, чинчийэҕит, уруһуйдуугут, толорорго холоноҕут,
34
