Page 11 - Литература 7 кылаас 2 чааhа

дуо? Ити хара санаа, Дэлиһиэй, эйигин киһи гыныа диэн эрэнэ
саныыр этиҥ дуо? Ити оҕонньору чэ хаарыаныгым диэбэтэҕиҥ
да иһин, бу модьоҕоттон халбарыйар, үрүҥ тыыны тэскилэтэр
наадаҕа барыаҥ буоллаҕа дии. Мин буоллахпына бу быһы-
та сынньыллан-сынньыллан киһи аатыттан аастым, киһи өлүгэ
буолан хааллым. Бу айылаах буолбут киһи билигин, эмэх мас
курдук хар гына түстэхпинэ, ханна барыаҥый, бу хотоҥҥо үйэҥ
тухары сылдьыаҥ. Ону санаабат буоллаҕыҥ, тыыннаахпар он-
нугун булан, бу дьиэттэн халбарыйбыккын көрүөхпүн, хайдах да
буоллар баран көрөөхтөө, — диэн иһэн кыыһын сыллаан ылан
баран, хараҕын уута мөл-мөл түһэн, ырбаахыта алдьаммыты-
нан ойоҕоһо, ыҥырыа хаатын курдук, дьардьаҥныы олордо.

***

Өкүүсэ олус сүрэҕиттэн-быарыттан алларыйа курутуйан,
ытыах курдук буолан, хотон иһигэр киирэн, онон устунан хотон
айаҕынан таһырдьа тахсан, хотон чаампытыгар тайанан туран,
киэҥ Хоптолоох алааска кур оттор лаһыгыраһан туралларын
көрөн баран: «Бу бэйэлээх алааспытын күүһүнэн апчарыйан
ылан байан-тайан баран, бэйэбитин ыт курдук тутан, бу айы-
лаах сордоон эрдэҕэ», — дии санаан, ыгылла-ыгылла ытыы
турда. Бу турдаҕына Мааса кыыс солкоҕо сууланан, хаарыска
хааллан суугунаан кэлэн:

— Бу тугу дьаабылана тураҕын. Күтүр, дьэ киһи быһыытый-
даххына, дьэ түҥнэстэн түстэҕиҥ, — диэн үтүгэмсийэн, тииһин
быыһынан сыыйан мөҕө турда.

Өкүүсэ бу туран санаан көрдөҕүнэ, кини бииргэ үөскээбит
кыргыттара бары сөптөөхтөрүгэр эргэ тахсан үчүгэйдик олорор
да эбиттэр, эргэ тахсан баран сүктүбэккэ да сылдьааччылар
бааллар. Арай кини соҕотоҕун маннык суолга түбэспит. Онон
кини бэйэтин чахчы сордоох киһинэн ааҕынна уонна бу аан
дойдуга кэлэр өттүгэр дьолу-соргуну күүтэрин уурайбыттыы
сананна.

Бары остуолга олорон аһаан, арыгыны иһэн бардылар. Дэ-
лиһиэй арыгы иһэ олорон урукку куолутунан, дьэ, барыны бары
лабаҥхалыы, күтүөтүттэн биһэн-таһан ыйыта олордо.

— Байбал! Ыалыҥ, Кууһума оҕото Киргиэлэй суруксут төһө
бэрт киһиний, дьоно-сэргэтэ төһө астынаҕыт, ытыктыыгыт?

11