Page 144 - Литература 8 кылаас 1 чааhа
P. 144
Ол кэнниттэн хаҥас тумулга үүммүт арбахтаах мутуктаах
аарыма тиити буланнар, кэрэх оҥордулар, куочай анньан хоту
диэки умса дьүккүтэн кэбистилэр.
Чачыгыр Таас ойуун олоҕор олоруон иннинэ, дьэ бэрт үлү-
гэрдик куйахата күүрбүт, этэ саласпыт киһи курдук, сүрдээх-
тик кэмиринэ-кэмсинэ: «Бу эн көрдөһүүгүн быһа гыммакка
кыыраары оҥостон эрэбин... Былыр аан бастаан ойуун буо-
ларбар үөһээ-аллараа үс кэрииммин кэритэн үһүйбүттэрэ,
ол үс кэриимтэн хайаларыттан даҕаны бу үс уус төрдүгэр
киирэр аартыктан ордук суостаах-суодаллаах аартык суоҕа.
Бу аартык усталаах туоратыгар диэри кутаа уотунан илгис-
тэн, оргуйбутунан болгуонан ыһыахтанан үмүрүтэ салаабы-
тын эриэхсит, өтүйэнэн-балтанан быһыта охсубутун эриэхсит,
умайа турар уот курдук кытаҕаһынан-чыскынан быһыта ытыр-
бахтаабытын эриэхсит, дьөлүтэ түспүттэрэ ыарыытын эриэх-
сит, хайыта харбаабыттара абытайын эриэхсит... Оо, куйахам
күүрдэҕин, этим саластаҕын!» — диэн баран, олоҕор олорон
дьиэтин-уотун, дойдутун-сирин алҕаан, кэп туонан, оҕуһун
өлөрөн, соҕотох атахтаах суоду маҥан остуолга хол-буут,
мүһэ-мүһэ араартаан, наар-наар хоту диэки уурда, тоҕус тор-
дуйаҕа хааныттан кутан остуолугар төгүрүччү уурда, ол кэн-
ниттэн оҕуһун тириитин кэрэҕэр илдьэн ыйаата.
Дьэ ол кэнниттэн былаайаҕа дьалкыйан, дүҥүрэ дүрбүйэн,
кыаһаана кыыгынаан, хобото хоҥкунаан, чуораана чугдааран,
бытырыыһа хамнаан, ыамах-чыамах өрө битийэн, этэ дьиэһи-
йэн кыыран чыҥыйдаҕа.
Чачыгыр Таас ойуун обургу — улуу ойуун, аарыма кырдьа-
ҕас — ордук илбиһирэн, олус көтөҕүллэн, аартык аайы арбаан,
суол аайы кэнийэн, оргуйа турар уоттаах көмүс байҕалы, өлүү
чөркөчүөк тимир дьирибинэй балыга буолан, быһа сырбайан
таҕыста уонна көмүс ууһун төрдүн ааттаһан-көрдөһөн алҕаан
амалыйда, туойан кэнийдэ...
Дьэ кэлбит бэлиэтин биллэрэн, ыты үрдэрдэ, кыыстаах уол
тахсаннар — ол дойду дьоно халлааны таба көрбөт харалҕан
эбиттэр — ойууну көрөөрү, чинэһэ-чинэһэ, чыҥха атын сир
диэки көрдүлэр, хантаһа-хантаһа, халлааны кырыытынан, ха-
йалары улаҕаларынан тосту-туора сиринэн олоотоһо турдулар.
Чачыгыр Таас ойуун, тарбахтарын аннынан ааһа көтөн, улуу
бодоҕот уустарын уорааннаах уораҕайдарын модун модьоҕо-
тун үс төгүл төхтүрүйэн үөгүлээбитинэн ыстанан киирэн, дьиэ-
лэрин ортотугар лап гына олоро түстэҕэ...
Онуоха үс улуу бодоҕот уустара: «Ээ, бэркэ абыранныбыт!»
144
