Page 122 - Литература 10 кылаас 2 чааhа

ран, күн аайы киһиттэн уратытык быһыыланар. Баһыттан ата-
ҕар диэри кыһыл таҥаһы таҥнар, илиитинэн ыт хабарҕатын
хайа тутан өлөрөр, таҥapa дьиэтин уонна буостаны уоттаан
кэбиһиэх буолан айдаарар, аны туран: «Ыраахтааҕы баарыттан
баар күнү ытан кэбиһиэххэ», — диэбитинэн күн диэки ытыа-
лаан баһырҕатap.
— Луха арыгыһытын, содурун ким билбэтэй, кини басса-
быыктарга өстөөх, — диир Охоноос. — Өстөөх буолан холун-
нараары соруйан кэбилэнэр!
Ол үрдүнэн сорох дьон, «кыһыл буолбут» Луханы көрө-көрө,
кыһыллартан дьулайаллар. Сүөдэр Бэһиэлэйэп буоллаҕына,
мэлдьи ыаллары кэрийэ сылдьан муҥатыйар: «Саҥа былаас
мин уолбун буортулаата, кыһыл буолаат, майгынныын-сигили-
лиин атын киһи буола түстэ. Эгэ, ол дьон бэйэлэрэ кэллэхтэ-
ринэ, айабын даа!»
Биирдэ Луха аҕабыыт дьиэтин таһынан атынан төттөрү-
таа ры хаамтара сылдьан, уһуллубута ырааппыт ыраахтааҕы-
ны үөҕэн, таҥара дьиэтин уоттуох буолан, араас ыстырыыс
тылынан ыллыы-туойа сырытта.
Аҕабыыт, куһаҕан киҥнээх муҥутаан, Луха үрдүгэр түһэрэ
буолуо дии санаатылар да, кини тахсыбата, ahaҕac түннүгүнэн
биирдэ эрэ арбаҕалдьыйан көстөн ааста.
Хата, нэмирийбит уһун түүлээх кырдьыбыт эриэн ыта ол-
буорун айаҕар сэниэтэ суохтук үрэн, налбыгыр кулгаахтарын
тэбээтэ. Луха атыттан түһэн, ыты кирпииччэнэн быраҕан куу-
һуннарда.
— Ээ, солуута да суох баҕайы!.. — диэтэ көрөөччү дьон
иннилэригэр сис туттан турбут Охоноос.
Сыллай Лука иҥэ хараҥатыйа ыгылынна, apaҕac харахта-
рын үрүҥэр кыһыл тымырдар таарбайдылар, быллаҕар yoha
ханньары тардан барда:
— Эн aҕаҥ caaһын тухары тэрэпиэһинньик этэ. Ол иһин аҕа-
быыты, ыраахтааҕыны көмүскүүгүн… Мин — кыһыл киһи буо-
лабын!
— «Кыһыл» буолаахтаан! Кыһыллар бар дьоҥҥо көҥүлү,
сири-уоту биэрэллэр. Эн итириктии-итириктии, бэлэһиҥ хай-
дыаҕынан сидьиҥ тыллары тыбыырарыҥ эрэ баар. Кыһыллары
холуннараары, соруйан дьаабыланаргын ким билбэтий?
— Ыраахтааҕыны үөҕэбин буолбат дуо? Ону көмүскээтиҥ
дуо?
— Ханна баар ыраахтааҕыны… Баайдары утары охсуhyoxxa,
сир-уот бастыҥын сиэн олороллорун ууратыахха, — диэтэ

122