Page 198 - Литература 11 кылаас 1 чааhа

рий? Онон, төһө да куһу-хааһы сиҥнэрбэтэҕин иһин, Юра бэ-
йэтин син орто баайыы кусчут киһинэн ааҕынар. Ол гынан
баран дьэ бу илиилиин-атахтыын тэтиҥ сэбирдэҕинии тити-
рэстиирэ хаһан ааһыах бэйэтэй? Чэ, салҕалаатын да хайаатын.
Бачча чугастан баҕас ити курупааскылары сыыспат. Иккиэн-
нэрин хапсыччы ытан ылыа. Чугаһынан саа тыаһыы илик.
Бастакы булт, арааһа, киниэхэ, Юраҕа, тигистэ быһыылаах.
Чугасаһан эрэллэр… өссө…
Лира уол ыйбытын хоту көрбүтэ — сүүрбэччэ хаамыы хо-
лобурдаах сиргэ хаар үллүйбүт сыгынаҕын икки уһугар икки
курупааскы олорор. Эчи маҥаннарын! Эчи ыраастарын! Тыаһы
иһиллээн, хончойон олорбохтуу түһээт, уоскуйдулар быһыы-
лаах, быыкайкаан атахтарын сыыһынан, үҥкүүһүттэр кэриэтэ,
биллэ-биллибэттик, сыыдам-сыыдамнык дугуммахтаан, ута-
рыта бардылар. Биирдэстэрэ моонньо сохсоҕор соҕус — уол
быһыылаах, биирдэһэ ордук нарын, дьоҕус — кыыс муҥнаах ха
дылы. Туттара-хаптара даҕаны чэпчэки, намчы, симик. Сох-
соҕоро, киниэхэ холоотоххо, кэм дьорҕоот. Сыгынах ортоту-
гар тиийэн, утарыта көрсөн, чочумча тохтоотулар. Онтон сох-
соҕор — эр хаанын ылынна быһыылаах — утары атыллаата
уонна дьүөгэтин кулгааҕар сыста түһэн, тугу эрэ сибигинэйдэ.
Чахчы үчүгэйи, кэрэни сибигинэйдэ. Дьүөгэтэ ол сибигинэ-
йиит тэн уйулҕата хамсаата, сылаанньыйда, уулунна. Нап-нам-
чы тумсун дуомун кини көп түүтүн иһигэр кистээтэ… Ити чахчы
таптал кэпсэтиитэ быһыылаах. Барахсаттар, тапталгыт дьол-
лоох буоллун! Сохсоҕор, дьүөгэҕин хаһан да атаҕастаамаар!..
Көрдөһөбүн!.. Лира, санаатыгар аралдьыйан турбахтаан баран,
Юра саатын маһын иэдэһигэр тириэрдэн эрэрин хараҕын кы-
рыытынан көрөөт, сүр улаханнык хаһыытаабытынан уол илии-
тигэр түстэ:
— Ытыма-а-а! Ытым-а!..
Саа тыаһа өрө бурҕалынна. Дарабыыналар тоҥ тииттэр төр-
гүү мутуктарын суйдаан табыгырастылар.
— Ытым-а-а! Ытым-а!
Юра кыыс кэҥээбит, аймаммыт хараҕын, ытыахча буолбут
сирэйин көрөн соһуйда.
— Туох буоллуҥ? Лира, туох буоллуҥ?
Лира буоллаҕына сирэйин саба туттан кэбистэ:
— Өлөрдүҥ дуо? Киэр буол! Истэҕин дуо: киэр буол!
— Суох, Лира, таппатым. Эн илиибэр түһэҥҥин, сыыһан кэ-
бистим ээ, — Юра ботугураата. — Көтөн бардылар.
Лира тоҥ тииккэ өйөнөн, хараҕын симэн турда. Кини били-

198