Page 55 - Саха тыла 6 кылаас

-ааһын сыһыарыы аһаҕас дорҕоонунан эрэ бүтэр туохтуурга сыс-
тар. Онуоха уһун аһаҕас дорҕоон силлиһэр. Холобур: алҕаа +
ааһын > алҕааһын, итээ + ээһин > итээһин.
Оччотугар болҕойор сөп: маннык үөскэтии сыыһанан ааҕыллар:
ааҕааһын, барааһын, киирээһин, көтүтээһин, барааһын-кэлээһин.

Таба суруйарга кыһан. Тылга һ дорҕоон кылгас аһаҕас дорҕоону-
нан арыттанан хос хатыланар буоллаҕына, бастакыта с дорҕооҥҥо
кубулуйар, холобур: эсэһит, сүөсүһүт (сүөһү + һүт > сүөсүһүт);
оттон уһатыылаах аһаҕаһынан араарыллар буоллаҕына, уларый-
бат, холобур: аһааһын, ууһааһын (ууһаа + ааһын > ууһааһын).

Сахалыы тылга үс бүтэй дорҕоон сэргэстэспэт. Онон маннык
түбэлтэҕэ биир дорҕоон симэлийэр. Холобур: булт + чут > булт-
чут > булчут, эмп + чит > эмпчит > эмчит.

Булт – бут курдук икки аҥыы этиллэр тыл олоҕо
-рт, -лт бүтүүлээх суруллар: булт-алт, күөрт, кыырт,
омурт, өрт (баһаар), сурт (өтөх), баарт (нууч. фарт).

I. -ыы сыһыарыынан үөскээбит аат тыл бачча диэн чопчу
сыыппараны ыйыахха сөп дуо?
II. Анал, уопсай аат тыллар үөскүүр сыһыарыылара биир дуу,
тус-туһунан дуу?
III. Хайатыгар да туттуллуон сөп сыһыарыы баар дуо? Баар
буоллаҕына, ханнык?

92. Маннык суолталаах аат тылы үөскэт. Сыһыарыытын
ый.

1) аат тылтан:
идэ-дьарык: сүөһү, хаһаас, эргиэн, тойук, үҥкүү, билгэ;
кыратытар-атаахтатар, эйэргиир, истиҥ сыһыан:
саһыл, доҕор, куоска, Айаал, Ньукулай, ийэ, сэгэр;
2) туохтууртан:
хайааһыны ааттааһын: хатаа, кыһый, быс, кэтээ, тэ-
рий, кистээ;

55